Bạch cầu cấp: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp chẩn đoán

Bạch cầu cấp là gì?

Bạch cầu cấp là một dạng bệnh lý ung thư máu, xảy ra khi các tế bào máu bị biến đổi thành tế bào ung thư trong quá trình phát triển. Những tế bào ung thư này phát triển với tốc độ rất nhanh, nếu không được điều trị, chúng sẽ tích tụ trong tủy xương, làm gián đoạn quá trình sản xuất các tế bào máu bình thường.

Bệnh bạch cầu cấp không chỉ là một loại ung thư đơn lẻ mà bao gồm nhiều dạng bệnh khác nhau. Trong đó, hai dạng chính thường gặp là:

• Bạch cầu cấp dòng tủy (AML): Đây là loại bạch cầu cấp phát sinh từ các tế bào dòng tủy, bao gồm bạch cầu hạt, hồng cầu và tiểu cầu.

• Bạch cầu cấp dòng lympho (ALL): Loại này xảy ra khi tế bào lympho bị ung thư hóa. Đặc biệt, bạch cầu cấp ở trẻ em thường gặp ở dòng lympho hơn là dòng tủy.

> Cập nhật những thông tin y khoa mới nhất về các bệnh ung thư tại đây.

Chẩn đoán bạch cầu cấp

Dựa vào triệu chứng lâm sàng

Bệnh bạch cầu cấp thường biểu hiện qua nhiều triệu chứng, không chỉ do việc giảm sản xuất các tế bào máu bình thường mà còn do sự lan tràn của tế bào ung thư trong toàn bộ cơ thể. Các triệu chứng chính bao gồm:

Dễ nhiễm khuẩn

Một trong những dấu hiệu phổ biến của bạch cầu cấp là sốt cao, đi kèm với sự giảm số lượng bạch cầu trong máu ngoại vi. Điều này làm cho cơ thể dễ bị nhiễm trùng, đặc biệt tại các cơ quan như hệ hô hấp, tiết niệu hoặc ngoài da. Trong một số trường hợp, nguyên nhân nhiễm trùng không thể được xác định rõ ràng.

Ngoài ra, việc điều trị bằng kháng sinh thường không mang lại hiệu quả cao do chức năng của bạch cầu bị suy giảm nghiêm trọng. Bạch cầu có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể trước sự xâm nhập của các vi khuẩn gây bệnh. Khi số lượng bạch cầu giảm mạnh, cơ thể không còn đủ khả năng chống lại các tác nhân bên ngoài, khiến bệnh nhân bạch cầu cấp dễ bị nhiễm khuẩn và khó phục hồi hơn.

Việc chẩn đoán và điều trị sớm bệnh bạch cầu cấp có vai trò quan trọng trong việc cải thiện tiên lượng bệnh nhân. Nếu bạn hoặc người thân có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến triệu chứng của bệnh này, hãy đến cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Triệu chứng thiếu máu

Thiếu máu là một trong những dấu hiệu thường gặp ở bệnh nhân mắc bạch cầu cấp. Tính chất thiếu máu trong bệnh này có đặc điểm nhanh chóng và nặng dần, thường không tương xứng với mức độ xuất huyết mà bệnh nhân gặp phải. Bệnh nhân mắc bạch cầu cấp thường gặp khó khăn trong việc thích nghi với tình trạng thiếu máu do sự phát triển cấp tính của bệnh. Một số triệu chứng lâm sàng của thiếu máu bao gồm:

• Hoa mắt, chóng mặt

• Tim đập nhanh, hồi hộp

• Ngất hoặc thoáng ngất

• Da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt

Thiếu máu là do sự suy giảm hồng cầu, ảnh hưởng đến khả năng vận chuyển oxy trong cơ thể, gây ra các triệu chứng như khó thở, mệt mỏi, và da nhợt nhạt.

Nguy cơ chảy máu

Một triệu chứng khác của bạch cầu cấp là nguy cơ cao bị xuất huyết, liên quan đến việc giảm số lượng tiểu cầu trong máu. Tiểu cầu có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu, do đó khi số lượng tiểu cầu giảm, nguy cơ chảy máu tự nhiên và không kiểm soát được tăng cao. Triệu chứng xuất huyết bao gồm:

• Xuất huyết dưới da với đa dạng hình thái và mức độ

• Chảy máu niêm mạc: như chảy máu chân răng, chảy máu mũi

• Nữ giới có thể gặp rong kinh hoặc rong huyết

• Xuất huyết nội tạng: xuất huyết tiêu hóa, xuất huyết cơ tim, màng não

Xuất huyết nội tạng là triệu chứng nguy hiểm nhất, có thể dẫn đến tiên lượng nặng và nguy cơ tử vong cao nếu không được điều trị kịp thời.

Hội chứng thâm nhiễm

Trong bạch cầu cấp, các tế bào ung thư có thể xâm lấn vào nhiều cơ quan khác nhau, dẫn đến hiện tượng thâm nhiễm. Các dấu hiệu phổ biến bao gồm:

• Gan, lách to nhẹ hoặc vừa (3-4 cm dưới bờ sườn)

• Hạch bạch huyết to ở nhiều vị trí như cổ, nách, bẹn

• Đau xương do thâm nhiễm vào màng xương

• Phì đại lợi, u hạt dưới da

Trong một số trường hợp, tế bào ung thư có thể xâm nhập hệ thần kinh trung ương, gây ra triệu chứng đau đầu, buồn nôn, và các dấu hiệu kích thích màng não.

Hội chứng loét và hoại tử miệng, họng

Bệnh nhân mắc bạch cầu cấp có nguy cơ bị loét và hoại tử ở miệng và họng, thường kèm theo tình trạng đáp ứng kém với điều trị kháng sinh.

Thể không điển hình

Một số trường hợp bạch cầu cấp có thể biểu hiện dưới dạng các triệu chứng không rõ ràng hoặc hiếm gặp, dễ bị bỏ sót hoặc chẩn đoán sai. Ví dụ, bệnh có thể gây ra liệt nửa người, viêm khớp, phì đại mào tinh hoàn, u xương, hoặc các u dưới da.

Việc chẩn đoán bạch cầu cấp đòi hỏi sự theo dõi sát sao các triệu chứng lâm sàng và thăm khám kịp thời. Những dấu hiệu như thiếu máu, xuất huyết, và thâm nhiễm các cơ quan cần được chú ý để đảm bảo điều trị sớm, từ đó cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân.

Chẩn đoán bạch cầu cấp dựa trên kết quả cận lâm sàng

Để chẩn đoán chính xác bạch cầu cấp, nhiều phương pháp xét nghiệm cận lâm sàng được sử dụng, giúp phát hiện sự hiện diện của tế bào ung thư và đánh giá mức độ ảnh hưởng của bệnh.

Xét nghiệm tế bào máu - Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu là một trong những bước đầu tiên để phát hiện bạch cầu cấp. Trong quá trình này, các tế bào máu bất thường có thể được quan sát dưới kính hiển vi. Số lượng bạch cầu có thể thay đổi, tăng hoặc giảm, và thường đi kèm với hiện tượng giảm số lượng tiểu cầu. Ngoài ra, trong một số trường hợp, các tế bào ung thư có thể xuất hiện trong máu ngoại vi, làm gia tăng nghi ngờ về bệnh lý.

Chọc hút tủy xương

Chọc hút tủy xương là xét nghiệm quan trọng nhất trong việc chẩn đoán bạch cầu cấp. Bác sĩ sẽ lấy một lượng nhỏ dịch tủy từ xương để kiểm tra sự có mặt của các tế bào ung thư. Phương pháp này là yếu tố quyết định trong việc xác nhận bệnh bạch cầu cấp, giúp xác định rõ loại tế bào ung thư và mức độ lan tràn của chúng.

Xét nghiệm hóa sinh - Phân tích huyết thanh và nước tiểu

Xét nghiệm hóa sinh được tiến hành để phân tích các thành phần trong máu và nước tiểu. Bệnh nhân mắc bạch cầu cấp thường có nồng độ acid uric và LDH tăng cao, điều này phản ánh sự phá hủy mạnh mẽ của các tế bào trong cơ thể do bệnh ung thư máu gây ra.

Quan sát hình thái tế bào - Quy trình nhuộm đặc biệt

Để quan sát rõ ràng hình thái của các tế bào máu, bác sĩ sẽ chuẩn bị tiêu bản máu và sử dụng dung dịch Giemsa để nhuộm. Ngoài ra, các quy trình nhuộm đặc biệt khác như Peroxydase, Esterase không đặc hiệu, và PAS thường được áp dụng để phân loại và xác định chính xác thể bệnh bạch cầu cấp.

Xét nghiệm phân loại tế bào - Kháng nguyên bề mặt tế bào

Xét nghiệm kháng nguyên bề mặt tế bào giúp phân loại các tế bào ung thư dựa trên các dấu hiệu đặc trưng trên bề mặt màng tế bào. Những kháng nguyên này thể hiện rõ loại tế bào bị ảnh hưởng, giúp bác sĩ xác định chính xác loại bạch cầu cấp mà bệnh nhân mắc phải.

Xét nghiệm tìm bất thường gen - Phát hiện bất thường nhiễm sắc thể

Các bất thường về gen và nhiễm sắc thể là yếu tố quan trọng trong chẩn đoán bạch cầu cấp. Xét nghiệm này giúp phát hiện các đột biến hoặc bất thường nhiễm sắc thể trong các tế bào bạch cầu ác tính, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp cho từng loại bệnh.

Việc áp dụng các xét nghiệm cận lâm sàng là bước quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị bạch cầu cấp, giúp phát hiện bệnh sớm và nâng cao cơ hội điều trị thành công.

Điều trị bệnh bạch cầu cấp: Cơ hội cải thiện và kéo dài cuộc sống

Bạch cầu cấp là một bệnh lý nghiêm trọng nhưng không thể chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, nhờ những tiến bộ trong y học, phương pháp điều trị hiện đại đã mang lại nhiều cải thiện đáng kể trong kết quả điều trị, giúp kéo dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Tiến bộ trong điều trị bạch cầu cấp

Trong những năm gần đây, các nhà khoa học đã không ngừng nỗ lực trong nghiên cứu và phát triển các phương pháp điều trị mới cho bệnh bạch cầu cấp. Nhờ đó, các phác đồ điều trị hiện nay đã có hiệu quả hơn rất nhiều so với trước đây, giúp bệnh nhân sống lâu hơn và giảm bớt các triệu chứng khó chịu. Mặc dù có nhiều loại phác đồ điều trị khác nhau, nhưng chúng đều dựa trên nguyên lý và cơ chế chung, tập trung vào việc kiểm soát sự phân chia của các tế bào ung thư và cải thiện chất lượng máu.

Hiệu quả điều trị và thời kỳ lui bệnh

Bạch cầu cấp là loại ung thư có sự phát triển nhanh chóng của các tế bào ác tính trong cơ thể. Sau quá trình điều trị, nếu số lượng tế bào ác tính giảm hơn 99%, bệnh nhân có thể được xem là bước vào giai đoạn “lui bệnh hoàn toàn”. Ở giai đoạn này, các triệu chứng lâm sàng không còn, và số lượng tế bào trong máu và tủy xương quay trở lại trạng thái bình thường hoặc gần như bình thường.

Tuy nhiên, vì chỉ cần một tế bào ung thư tồn tại có thể phân chia thành nhiều tế bào mới sau nhiều lần phân bào, quá trình điều trị cần phải được duy trì liên tục để đảm bảo rằng bệnh không tái phát. Điều này là lý do tại sao, ngay cả khi đã đạt được giai đoạn lui bệnh hoàn toàn, bệnh nhân vẫn phải tiếp tục điều trị trong một khoảng thời gian dài để ngăn chặn sự phát triển trở lại của các tế bào ung thư.

Sự tiến bộ trong việc điều trị bạch cầu cấp không chỉ mang lại hy vọng cho người bệnh mà còn mở ra cơ hội để cải thiện chất lượng cuộc sống, giúp bệnh nhân có thêm thời gian và sức khỏe để tận hưởng cuộc sống.