Những biến chứng nguy hiểm của Zona thần kinh

Các biến chứng nguy hiểm thường gặp

Đau dây thần kinh sau Zona (PHN)

Đây là một biến chứng phổ biến nhất ở những người mắc Zona thần kinh, do virus Varicella - Zoster nằm sâu trong hạch rễ sau tái hoạt động trở lại gây tổn thương các sợi thần kinh và tại các vị trí đã bị tổn thương trước đó. Theo thống kê thì có khoảng từ 10% - 18% người bệnh sẽ gặp phải biến chứng này và nguy cơ mắc hiện tượng đau thần kinh sau zona sẽ tăng theo tuổi tác.

Nỗi đau thường là những cơn đau cục bộ, xuất hiện liên tục, có thể dai dẳng từ nhiều tháng đến hơn một năm và thông thường hiện tượng này sẽ xuất hiện sau khi zona bộc phát trong vòng 3 tháng. Ngoài ra, sự đau sau zona thần kinh có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho hệ kinh và cột sống, đặc biệt là biến chứng đau thần kinh vĩnh viễn.

> Xem chi tiết hơn về hiện tượng đau thần kinh sau Zona tại đây

Viêm não, viêm màng não

Viêm não, viêm màng não cũng là biến chứng thường gặp, đặc biệt là ở những người mắc Zona thần kinh ở tai. Bởi tai là bộ phận có cấu tạo thông thương với hệ thống não bộ, chứa nhiều dây thần kinh nên khi virus xuất hiện và xâm nhập ở tai sẽ làm tăng nguy cơ bệnh lây lan lên não.

Hơn nữa, tai có nhiều vùng nằm sâu bên trong, rất khó vệ sinh sạch sẽ cũng như chăm sóc từ đó dễ dẫn đến sự nhiễm trùng, bội nhiềm. Trường hợp nguy hiểm hơn có thể tổn thương da ở khu vực màng nhĩ hay phía trong ống tai, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thính lực.

Virus xuất hiện và xâm nhập ở tai sẽ làm tăng nguy cơ bệnh lây lan lên não.

Mặc dù nguy hiểm nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, người mắc biến chứng viêm não có thể hồi phục. Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp đặc biệt người bị viêm não do zona thần kinh phải gánh chịu những di chứng nặng nề suốt đời như tê bì chân tay, liệt, động kinh thậm chí đe dọa đến tính mạng.

Giảm thị lực hoặc tổn thương mắt

Biến chứng này thường gặp ở những người mắc Zona thần kinh ở mắt. Người bệnh có thể bị virus tấn công các cấu trúc của nhãn cầu, thường gặp nhất là làm tổn thương giác mạc. Biến chứng Zona thần kinh về mắt có thể gặp như viêm kết mạc, giác mạc, củng mạc; các biểu hiện đe dọa thị lực như hoại tử võng mạc cấp tính, viêm dây thần kinh thị giác, hội chứng đỉnh ổ mắt, viêm hậu củng mạc, glaucoma thứ phát. Khi đó mắt rất dễ nhạy cảm với ánh sáng, sưng mí mắt, tăng nhãn áp, viêm và sẹo giác mạc, thậm chí suy giảm thị lực, nặng có thể mù lòa.

Đột quỵ

Theo thông kê có tới 8,1% người mắc zona vùng mắt sẽ có nguy cơ bị đột quỵ. Và hiện nay đây được xem là một biến chứng nặng của zona mắt cùng với các biến chứng khác như đau thần kinh sau zona và viêm giác mạc.

Liệt một phần cơ mặt

Đây vừa là triệu chứng nhiễm virus zona hạch gối (zona mặt, còn gọi là zona dây thần kinh tam thoa, zona dây thần kinh sinh ba), vừa là biến chứng zona thần kinh nguy hiểm. Thông thường triệu chứng này sẽ đi đôi cùng với các tổn thương da. Biến chứng này được biểu hiện khi gương mặt bị mất các biểu cảm, méo miệng hoặc mất khả năng nhăn trái, cử động các vùng cơ trên phần mặt bị liệt.

Triệu chứng liệt nửa mặt có thể sẽ khỏi sau một thời gian nhưng cũng có thể kéo dài vĩnh viễn. Vì thế nên khi người bệnh xuất hiện tình trạng liệt nửa mặt cần gặp ngay bác sĩ để được chẩn đoán, điều trị càng sớm càng tốt, giảm thiểu nguy hiểm cũng như tránh được các biến chứng sau này.

Nhiễm trùng da (Bội nhiễm)

Đối với nhiều bệnh nhân mắc zona thần kinh thì đây là biến chứng tổn thương da thường thấy. Zona ở bất kỳ vị trí nào trên da cũng có nguy cơ bị bội nhiễm đặc biệt, trong giai đoạn xuất hiện mụn nước. Các mụn nước chứa dịch trong sẽ rất dễ bị tổn thương, có thể vỡ bất kỳ lúc nào nếu chịu tác động. Một khi bị vỡ, vết thương dễ bị các loại vi khuẩn, tụ cầu xâm nhập nếu không vệ sinh kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng mưng mủ, chảy dịch, làm trầm trọng hơn các tổn thương da. Từ đó khiến cho bệnh trở nặng hơn và dễ để lại sẹo xấu.

Triệu chứng zona thần kinh bội nhiễm tương tự với zona thần kinh thông thường nhưng diễn biến nguy hiểm, gây ra hậu quả nghiêm trọng, phức tạp và khó xử lý hơn.

Vết thương bị nhiễm trùng sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý người bệnh, kéo dài cảm giác đau đớn, nóng rát, khó chịu,… khiến người bệnh áp lực. Nguy hiểm hơn, nếu không được xử lý sớm các tổn thương da có thể lan rộng đến các vùng khác trên cơ thể, dẫn đến nhiễm trùng máu và nguy cơ tử vong rất cao.

Các biến chứng nguy hiểm hiếm gặp

Hội chứng Ramsay Hunt

Đây được xem là một trong những biến chứng hiếm gặp, tuy nhiên người bệnh không nên chủ quan.

Biến chứng này xảy ra khi virus gây bệnh hoạt động trở lại tại một trong những dây thần kinh mặt chịu trách nhiệm về thính giác, gây thương tổn hạch gối và dẫn đến có biểu hiện liệt dây thần kinh số VII ngoại biên. Chính vì thế mà hội chứng này có thể khiến người bệnh đau nhức tai trầm trọng, tê liệt mặt, suy giảm hoặc mất thính giác, ù tai, cảm giác chóng mặt, thay đổi vị giác hoặc mất vị giác, khô miệng và khô mắt....

Mặc dù đây là biến chứng hiếm gặp nhưng với điều trị sớm, người bệnh vẫn có cơ hội hồi phục hoàn toàn.

Viêm phổi

Biến chứng viêm phổi cũng được xem là một trong những biến chứng hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm. Chúng xuất hiện chủ yếu hơn ở các bệnh nhân có hệ miễn dịch yếu hoặc đã bị suy giảm miễn dịch trước đó.

Trong trường hợp người bệnh tổn thương da nhiều và lan rộng thì bác sĩ điều trị sẽ cảnh báo về khả năng nhiễm trùng lan rộng (bao gồm cả viêm phổi). Nguy cơ tử vong sẽ có nếu như không được can thiệp điều trị đũng cách và kịp thời.

Những biến chứng hiếm gặp khác

Một trong số rất ít các biến chứng của zona thần kinh sẽ có liên quan đến gan và phổi, gây nguy hiểm đến hệ thần trung trung ương, đặc biệt là não. Khi gặp các biến chứng này, người bệnh cần nhanh chóng nhập viện để các bác sĩ chẩn đoán, can thiệp điều trị ngay lập tức.

Một số cách điều trị Zona thần kinh hiệu quả

Zona thần kinh hiện là bệnh có nhiều phương pháp để điều trị như: điều trị bằng thuốc (bao gồm cả thuốc uống và thuốc bôi ngoài da), kết hợp với chiếu laser kích thích nhanh quá trình làm lành của vết thương. Zona cũng có thể điều trị tại nhà hoặc bằng một số phương pháp dân gian...

> Xem chi tiết các phương pháp điều trị Zona hiệu quả tại đây

Hiện nay cũng đã có vaccine. Tiêm vaccine phòng bệnh zona là điều vô cùng cần thiết bởi nó có thể giúp tránh mắc zona hoặc giảm nhẹ mức độ mắc bệnh zona. Kể cả khi đã nhiễm zona và khỏi bệnh thì việc tiêm phòng vẫn có thể ngăn chặn nguy cơ tái phát bệnh trở lại, cũng như giảm được nguy cơ mắc các biến chứng zona sau này.

(Bài viết được tham khảo, tổng hợp thông tin và biên soạn lại từ bài "12 biến chứng Zona thần kinh cực kỳ nguy hiểm bạn cần biết" của Trung tâm tiêm chủng VNVC; bạn có thể xem bài viết chi tiết tại vnvc.vn)