Thông tin Y khoa: Bệnh do amian (Tên Tiếng Anh: Asbestos-induced diseases)

Các loại

Bệnh bụi phổi amian. Trong bệnh này có sẹo nhỏ lan rộng khắp phổi và có khuynh hướng diễn tiến mặc dù đã ngừng phơi nhiễm với amian. Bệnh này làm thở khó, ho khan, thậm chí dẫn đến tàn tật nặng và tử vong.

Bệnh bụi amian chủ yếu xuất hiện ở người phơi nhiễm lâu ngày với amian như thợ mỏ, công nhân làm việc trong các nhà máy amian. Thời gian từ lần phơi nhiễm đầu tiên với amian cho đến khi phát triển bệnh hiếm khi dưới 10 năm và thường lâu hơn.

Chẩn đoán bằng X quang sẽ cho thấy những bóng mờ lan rộng 2 trường phổi nếu có bệnh bụi phổi amian. Bệnh bụi phổi amian làm tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi khoảng 5 lần ở những người hút thuốc cũng như không hút thuốc. Sự kết hợp hút thuốc và bệnh bụi phổi amian dẫn tới tử vong do ung thư phổi ở khoảng 1/3 số bệnh nhân.

U trung biểu mô. Đây là một loại u màng phổi hoặc màng bụng ác tính. Ở màng phổi, u gây đau ngực và khó thở, u ở màng bụng gây trướng bụng và tắc ruột.

Không điều trị được bệnh này và thường dẫn tới tử vong trong vòng 1-2 năm. Thời gian trung bình từ lần phơi nhiễm đầu tiên với amian và tử vong là từ 20 đến 30 năm. Bệnh hầu như chỉ gặp ở công nhân làm việc với bụi amian xanh hoặc nâu, nguy cơ với bụi amian trắng hầu như không. Đây là bệnh nghề nghiệp cần phải khai báo và có khoảng 600 trường hợp mắc bệnh phổi mỗi năm ở Anh.

Dày màng phổi lan tỏa hai bên: Trong tình trạng này, các lá ngoài màng phổi trở nên dày và có nhiều dịch tích tụ trong khoang màng phổi. Điều này làm giảm khả năng giãn nở của phổi gây thở hổn hển. Bệnh có thể xuất hiện thậm chí sau phơi nhiễm thời gian ngắn với amian và là một bệnh cần khai báo.

Mảng dày màng phổi: Có những vùng dày lên gọi là mảng giới hạn ở lá ngoài của màng phổi. Mảng dày màng phổi không gây ra các triệu chứng hoặc tàn phế nhưng có thể phát hiện trên X quang. Mảng này hay gặp ở người phơi nhiễm đáng kể với amian và thường chỉ phát hiện sau phơi nhiễm 20 năm hoặc hơn. Đôi khi, các mảng xuất hiện chỉ trong thời gian phơi nhiễm ngắn. Mặc dù mảng dày màng phổi chỉ ra phơi nhiễm trước đó với amian nhưng không chỉ nguy cơ cao hơn bình thường của sự xuất hiện các bệnh do amian khác.

Tiên lượng

Hầu hết các trường hợp được chẩn đoán hiện nay là hậu quả của công việc từ trước năm 1970. Từ đó, việc sử dụng amian bị kiểm soát chặt chẽ; sợi thủy tinh được dùng thay cho amian và amian xanh bị cấm.

Không may là do thời gian ủ bệnh dài từ lần phơi nhiễm đầu tiên với sự phát triển bệnh nên vẫn còn những trường hợp bị mảng màng phổi và bướu trung biểu mô trong thế kỷ tới.