Hội chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế mà một số ngôi sao nổi tiếng thế giới mắc phải nguy hiểm như thế nào?

Hội chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế là gì?

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (Obsessive-Compulsive Disorder – OCD), còn được gọi là rối loạn ám ảnh cưỡng bức, là một dạng rối loạn tâm lý ảnh hưởng trực tiếp đến suy nghĩ và hành vi của người mắc. Căn bệnh này biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, gây ra những tác động đáng kể đến đời sống cá nhân và xã hội.

Những người mắc OCD thường có xu hướng lặp đi lặp lại các suy nghĩ hoặc hành vi vô thức nhằm giảm bớt căng thẳng, lo âu. Tuy nhiên, về lâu dài, điều này có thể khiến người bệnh bị mất kiểm soát, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống cũng như mối quan hệ xung quanh.

Nguyên nhân gây rối loạn ám ảnh cưỡng chế

Dù chưa có nghiên cứu nào xác định chính xác nguyên nhân gây rối loạn ám ảnh cưỡng chế, nhưng các chuyên gia tâm lý và y khoa cho rằng một số yếu tố dưới đây có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh:

• Thay đổi hoạt động não bộ và sự thiếu hụt Serotonin – Một số nghiên cứu chỉ ra rằng sự mất cân bằng của chất dẫn truyền thần kinh Serotonin có thể liên quan đến sự phát triển của OCD.

• Nhiễm trùng liên cầu khuẩn ở trẻ em – Trẻ từng nhiễm liên cầu khuẩn nhóm A hoặc liên cầu khuẩn tán huyết beta có nguy cơ mắc OCD cao hơn bình thường.

• Hình thành thói quen qua thời gian – Việc thực hiện một hành vi nào đó lặp đi lặp lại trong thời gian dài có thể tạo thành một phản xạ ám ảnh cưỡng chế.

• Yếu tố di truyền – Nếu trong gia đình có người mắc OCD, nguy cơ các thế hệ sau cũng bị ảnh hưởng sẽ cao hơn.

• Căng thẳng kéo dài – Những người nhạy cảm, dễ lo âu, thường xuyên đối mặt với áp lực trong cuộc sống có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

• Phụ nữ mang thai và sau sinh – Sự thay đổi nội tiết tố trong giai đoạn mang thai hoặc sau sinh có thể kích thích sự phát triển của OCD, làm gia tăng mức độ lo âu và hành vi ám ảnh cưỡng chế.

Mặc dù OCD có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống, nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phương pháp, người bệnh vẫn có thể kiểm soát tình trạng này và cải thiện chất lượng sống.

Dấu hiệu nhận biết bệnh rối loạn ám ảnh cưỡng chế

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) là một bệnh lý tâm thần thường bị xem nhẹ, khiến tình trạng bệnh ngày càng nghiêm trọng và gây khó khăn trong việc điều trị.

Bệnh có nhiều biểu hiện khác nhau, tuy nhiên, ranh giới giữa một thói quen bình thường và dấu hiệu bệnh lý rất mong manh, tùy thuộc vào mức độ rối loạn. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến giúp nhận biết chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế:

• Rửa tay quá mức: Người mắc OCD thường bị ám ảnh bởi vi khuẩn và mầm bệnh, dẫn đến việc rửa tay liên tục và kỹ lưỡng dù tay không thực sự bẩn.

• Kiểm tra nhiều lần: Họ thường xuyên kiểm tra lại mọi thứ, như cửa đã khóa chưa, bếp đã tắt chưa, email đã gửi đúng chưa… Việc kiểm tra lặp đi lặp lại khiến họ mất nhiều thời gian và gây ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.

• Dọn dẹp theo nguyên tắc khắt khe: Người mắc OCD có những quy tắc riêng trong việc dọn dẹp nhà cửa và bắt buộc phải tuân theo. Họ không thể chịu được sự bừa bộn, dù chỉ là một chút, và luôn cảm thấy cần phải vệ sinh không gian sống thường xuyên.

• Ám ảnh về con số: Một số người mắc OCD có nỗi ám ảnh với các con số, cảm thấy lo lắng quá mức khi gặp phải những con số mà họ cho là không may mắn, hoặc luôn phải đếm số bước chân, số lần rửa tay hay số lượng đồ vật theo một quy tắc nhất định.

• Khả năng tổ chức cao: Dù mắc bệnh, người có OCD thường rất giỏi trong việc sắp xếp và tổ chức mọi thứ một cách trật tự, ngăn nắp. Tuy nhiên, điều này có thể khiến họ quá chú trọng vào tiểu tiết, khó thư giãn khi công việc chưa hoàn thành như ý muốn và gây áp lực cho những người xung quanh.

• Nỗi sợ bạo lực bị phóng đại: Người mắc OCD có thể lo sợ quá mức về bạo lực, chẳng hạn như sợ bị tấn công ở nơi công cộng, sợ bị bắt nạt, hay thậm chí lo lắng rằng họ có thể vô tình làm tổn thương người khác.

• Ám ảnh về tình dục: Một số người mắc OCD có những suy nghĩ tình dục không mong muốn và cảm thấy tội lỗi dù họ không hề có ý định thực hiện những hành vi đó.

• Dằn vặt về các mối quan hệ: Người bệnh thường xuyên lo lắng về việc làm tổn thương người khác, sợ bị hiểu lầm, hoặc cảm thấy bất an khi xảy ra mâu thuẫn với bạn bè, đồng nghiệp, người thân.

• Cần sự đảm bảo từ người khác: Họ thiếu tự tin vào quyết định của bản thân và luôn tìm kiếm sự xác nhận từ người khác để cảm thấy yên tâm hơn.

• Sợ soi gương vì ám ảnh ngoại hình: Một số người mắc OCD có xu hướng tự ti về ngoại hình, ghét soi gương hoặc không tin vào những lời khen từ người khác, luôn cảm thấy bản thân không đủ đẹp.

Nếu những dấu hiệu trên xuất hiện thường xuyên và ảnh hưởng đến cuộc sống, người bệnh nên tìm đến chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ kịp thời. OCD có thể kiểm soát hiệu quả bằng liệu pháp tâm lý và điều chỉnh thói quen sống.

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế có nguy hiểm không?

Dưới đây là 5 hậu quả nghiêm trọng mà rối loạn ám ảnh cưỡng chế có thể gây ra:

1. Mặc cảm ngoại hình

Mặc cảm ngoại hình (Body Dysmorphic Disorder - BDD) là một dạng rối loạn liên quan đến OCD, khiến người bệnh luôn ám ảnh rằng ngoại hình của mình không hoàn hảo hoặc xấu xí. Những suy nghĩ tiêu cực này có thể gây ra căng thẳng nghiêm trọng và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

Những người mắc BDD thường có các hành vi lặp đi lặp lại như soi gương quá mức, nặn mụn không kiểm soát, chăm chút ngoại hình đến cực đoan hoặc tập thể dục quá sức để cải thiện vẻ ngoài.

2. Rối loạn tích trữ

Rối loạn tích trữ (Hoarding Disorder) là một tình trạng tâm lý liên quan chặt chẽ đến OCD, trong đó người bệnh không thể vứt bỏ đồ đạc dù chúng không còn giá trị sử dụng.

Tình trạng này khiến người bệnh cảm thấy lo lắng cực độ khi phải chia tay với tài sản của mình. Họ có thể cảm thấy gắn bó với những món đồ một cách vô lý, đồng thời cũng xấu hổ vì không thể kiểm soát hành vi của bản thân. Khi mức độ tích trữ trở nên nghiêm trọng, nó có thể gây ra các vấn đề như mất không gian sống, suy giảm chất lượng cuộc sống, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe do điều kiện vệ sinh kém.

3. Vấn đề trong các mối quan hệ

OCD không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý mà còn tác động tiêu cực đến các mối quan hệ cá nhân.

Một số người mắc “rối loạn ám ảnh cưỡng chế mối quan hệ” (Relationship OCD) luôn hoài nghi về tình cảm của mình hoặc của đối phương. Họ có thể đặt ra những câu hỏi lặp đi lặp lại như: “Mình có thực sự yêu người này không?” hoặc “Mình có xứng đáng với họ không?”.

Những suy nghĩ ám ảnh này không chỉ khiến người bệnh đau khổ mà còn làm tổn hại đến mối quan hệ, dễ dẫn đến căng thẳng và chia ly.

4. Trầm cảm

Nhận thức được rằng bản thân mắc OCD và phải dành quá nhiều thời gian cho những hành vi cưỡng chế có thể khiến người bệnh cảm thấy tuyệt vọng.

Cảm giác bị mắc kẹt trong vòng lặp của những suy nghĩ và hành vi không mong muốn có thể làm giảm chất lượng cuộc sống, dẫn đến sự cô lập, mất hứng thú với các hoạt động hàng ngày và nguy cơ trầm cảm.

5. Nguy cơ tự tử

Một trong những hậu quả nghiêm trọng nhất của OCD là nguy cơ tự tử.

Những người mắc chứng rối loạn này, đặc biệt là ở mức độ nặng và không đáp ứng tốt với điều trị, có thể cảm thấy tuyệt vọng đến mức cho rằng cái chết là lối thoát duy nhất. Các suy nghĩ tự tử thường tăng lên khi người bệnh cảm thấy mất kiểm soát hoàn toàn đối với cuộc sống của mình.

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế không chỉ đơn thuần là một nỗi ám ảnh mà có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần và thể chất. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu của OCD, hãy tìm đến chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ kịp thời. Điều trị sớm bằng liệu pháp tâm lý hoặc kết hợp với thuốc có thể giúp kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Nguồn tham khảo:

1. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/roi-loan-am-anh-cuong-che-ocd-la-benh-gi-vi

2. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/roi-loan-am-anh-cuong-che-co-nguy-hiem-khong-vi