Có trên một trăm loại khác nhau: có ung thư mọc từ bắp thịt và xương (từ y học gọi là sarcome hay ung thư mô liên kết, có thứ có gốc từ da hoặc lớp lót mặt các cơ quan...
Có trên một trăm loại khác nhau: có ung thư mọc từ bắp thịt và xương (từ y học gọi là sarcome hay ung thư mô liên kết; tiếng Pháp: sarcome; tiếng Anh: sarcoma), có thứ có gốc từ da hoặc lớp lót mặt các cơ quan (gọi là carcinôm hay ung thư biểu mô, tiếng Pháp: carcinome, tiếng Anh: carcinoma), có thứ xuất phát từ máu (ung thư máu hay là bệnh bạch cầu), có ung thư mọc từ hệ lymphô (ung thư hạch hay lymphôm). Có loại phát triển chậm, có loại nhanh, có thứ phình to như trái bóng, có thứ ăn luồn, có thứ dễ trị, có thứ khó trị, có thứ thường gặp ở trẻ con, có thứ lại thấy ở người già, có thứ thường gặp ở xứ này, có thứ dễ gặp ở xứ khác. Ung thư cần đến hai mươi hoặc ba mươi năm mới xuất hiện. Một khi đã hiện ra rồi, chúng lại lớn lên và lan tràn theo kiểu cách, nhịp độ khác nhau.
Ung thư liên quan gì tới con cua? Thầy thuốc lừng danh Hy Lạp Hippocrates (460 - 377 TCN) đã lấy hình ảnh "con cua có các càng tua tủa" ra để minh họa một ung thư vú khi đã tiến triển nhiều.
Rồi từ đó, người ta dùng con cua tượng trưng cho ung thư (chữ cancer có gốc Hy Lạp carcinos và carcinoma là con cua). Các hội phòng chống ung thư dùng "lưỡi gươm đâm con cua" làm biểu tượng diệt ung thư. Thầy thuốc La Mã Celsus (25 TCN - 50 SCN) chuyển lại thành tiếng Latin là cancrum, tiếng Anh là cancer. Đến nay từ cancer của Hippocrates và Celsus luôn được dùng. Cancer của y học hiện đại không phải là bệnh ung thư trong sách y học cổ phương Đông. Sự nhập nhằng dẫn đến nhiều điều đáng tiếc. Phương pháp dân gian hoặc y học cổ truyền trị ung thư lại đem áp dụng cho cancer, khác nào "bứt râu ông nọ cắm cằm bà kia".
Ung bướu. Galen, bậc thầy La Mã khác (thế kỷ thứ 2 SCN) dùng từ oncos chỉ một khối bướu (một khối u). Oncology tiếng Anh chỉ ngành nghiên cứu về các loại bướu (lành và ác). Từ năm 1976, tác giả chuyển từ oncology sang tiếng Việt là ung bướu.
Các nhà khoa học đã khẳng định ung thư không lây lan, không truyền nhiễm. Không ai có thể lây ung thư cho người khác. Không sợ vợ lây chồng, mẹ lây con. Nên quan tâm, giúp đỡ người bệnh. Tránh không để họ rơi vào tâm trạng tủi thân, mặc cảm do bị cô lập.
Chỉ khoảng 5 - 10% các trường hợp ung thư có mối liên hệ gia đình và gia tộc. Trong một số gia đình, ung thư xảy ra ở vài thành viên trong gia đình với tỉ lệ cao. Một số ung thư gắn với bệnh sử gia đình như ung thư vú, buồng trứng, tuyến tiền liệt, ruột già và nội mạc tử cung. Ung thư có thể do một gen bất thường được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Có thể gọi là gia truyền để phân biệt sự kiện là hầu hết các ung thư đều liên hệ đến gen, yếu tố di truyền.
Ung thư mắt ở trẻ em (bướu nguyên bào võng mạc) là thí dụ điển hình. Khoảng 40% thừa hưởng một gen Rb đột biến từ cha hoặc mẹ. Ung thư ruột gia truyền xuất phát từ một bệnh gọi là đa pôlýp gia đình. Để yên thì một vài pôlýp có thể thành ung thư. Thủ phạm là gen APC đột biến. Chỉ có khoảng 1% số phụ nữ bị ung thư vú mang các gen BRCA1 hoặc BRCA đột biến.
Tags:
Tags:
Từ điển Bách khoa Y học Anh - Việt (A - Z) là cuốn sách về kiến thức y học chuyên sâu với các từ tiếng Anh được giải thích bằng tiếng Việt giản dị, dễ hiểu, có hệ thống và bảo đảm độ tin cậy, tác giả là một nhóm nhà khoa học do Giáo sư Ngô Gia Hy làm chủ biên.
Cuốn sách nổi tiếng này của tác giả GS.TS.BS Nguyễn Chấn Hùng đã được NXB Tổng hợp TP HCM tái bản nhiều lần.
"Khi hơi thở hóa thinh không" là một cuốn hồi ký đầy xúc động và sâu sắc của Paul Kalanithi, một bác sĩ phẫu thuật thần kinh trẻ tuổi người Mỹ gốc Ấn. Anh đã viết cuốn sách trong những tháng cuối đời khi anh đối mặt với căn bệnh ung thư phổi giai đoạn cuối.
