Bệnh viêm cơ tim nguy hiểm như thế nào?

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của viêm cơ tim sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng và cứu sống nhiều bệnh nhân.

Viêm cơ tim là gì?

Viêm cơ tim là tình trạng viêm của mô cơ tim, có thể diễn tiến cấp tính hoặc kéo dài, trở thành mãn tính. Bệnh có thể liên quan hoặc không liên quan đến van tim và màng ngoài tim. Tổn thương do viêm cơ tim làm suy giảm chức năng bơm máu, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động điện của tim, dẫn đến rối loạn nhịp tim. Triệu chứng của viêm cơ tim có thể thay đổi từ nhẹ đến nặng, tùy vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Trong những trường hợp nặng, bệnh có thể gây ra suy tim và các biến chứng nguy hiểm khác như đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim do hình thành cục máu đông.

Viêm cơ tim là một bệnh lý lâu đời, lần đầu tiên được mô tả vào khoảng năm 1600 sau Công Nguyên. Số ca tử vong do viêm cơ tim ngày càng gia tăng, với hơn 300.000 người tử vong vào năm 2015. Mặc dù bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở người trẻ trong độ tuổi từ 20 đến 40.

> viêm cơ tim Thông tin khái quát, tin cậy về bệnh viêm cơ tim

Nguyên nhân gây viêm cơ tim

Nguyên nhân gây viêm cơ tim rất đa dạng, bao gồm virus, vi khuẩn, nấm, tia xạ, hóa chất và thuốc. Một số trường hợp viêm cơ tim xảy ra sau khi sinh hoặc ở những người nghiện rượu nặng, mặc dù không có bằng chứng rõ ràng về các tác nhân gây bệnh. Theo nhiều nghiên cứu, virus là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra viêm cơ tim, chiếm hơn 50% các trường hợp. Trong đó, các virus thường gặp là Coxsackie A4, A16, thuộc nhóm Enterovirus. Virus có thể được phát hiện từ dịch mũi, chất tiết họng, mô cơ tim hoặc phân của bệnh nhân trong giai đoạn cấp tính.

Mức độ nghiêm trọng của viêm cơ tim và diễn tiến bệnh phụ thuộc vào tác nhân gây bệnh. Đặc biệt, viêm cơ tim do virus bạch hầu ở trẻ em thường rất nặng và có tỷ lệ tử vong cao, lên đến hơn 80%.

Sự nguy hiểm của viêm cơ tim

Viêm cơ tim là một bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt khó chẩn đoán ở giai đoạn sớm vì các triệu chứng thường mơ hồ. Đôi khi, bệnh nhân không có biểu hiện bất thường rõ ràng. Những trường hợp nhẹ chỉ xuất hiện đau ngực thoáng qua, khó thở khi lao động nặng hoặc kèm theo triệu chứng của một đợt nhiễm virus cấp như sốt, đau đầu, và nhức mỏi cơ thể. Những dấu hiệu này thường bị nhầm lẫn với mệt mỏi hoặc cảm cúm thông thường, khiến người bệnh chủ quan và bỏ qua.

Ở giai đoạn muộn, viêm cơ tim trở nên nghiêm trọng hơn với các triệu chứng như đau ngực kéo dài, loạn nhịp tim (thường là nhịp tim nhanh), khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi, phù nề ở chi dưới. Ngoài ra, tùy thuộc vào nguyên nhân, bệnh nhân có thể xuất hiện các triệu chứng đặc trưng khác như nổi ban đỏ, đau họng, hoặc các vấn đề về thần kinh và khớp.

Biến chứng nguy hiểm nhất của viêm cơ tim gồm:

• Rối loạn nhịp tim: Do ảnh hưởng đến hoạt động điện của tim, dẫn đến các rối loạn nhịp, đặc biệt là nhịp tim nhanh.

• Đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim: Sự suy giảm chức năng co bóp của tim khiến máu ứ đọng, tạo điều kiện cho sự hình thành cục máu đông. Khi các cục máu đông này di chuyển và gây tắc nghẽn mạch máu, có thể dẫn đến đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.

• Suy tim cấp: Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, tổn thương cơ tim kéo dài có thể gây suy tim và không thể hồi phục.

Chẩn đoán viêm cơ tim dựa trên các triệu chứng lâm sàng và các phương tiện cận lâm sàng như siêu âm tim, điện tâm đồ, sinh thiết mô tim, và xét nghiệm định lượng kháng thể kháng virus hoặc vi khuẩn. Việc phát hiện sớm viêm cơ tim là rất quan trọng, đặc biệt khi có các dấu hiệu như đau ngực và khó thở trong giai đoạn nhiễm virus.

Người bệnh, đặc biệt là người trẻ tuổi, cần đi khám ngay khi có triệu chứng bất thường. Nếu bệnh tiến triển nặng, cần nhập viện và điều trị tích cực để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Biện pháp điều trị viêm cơ tim

Điều trị viêm cơ tim thường phức tạp do bệnh nhân thường được chẩn đoán khi bệnh đã tiến triển nặng và gây ra nhiều biến chứng. Phương pháp điều trị được lựa chọn dựa vào nguyên nhân gây bệnh, nhưng nguyên tắc chung là điều chỉnh rối loạn nhịp tim và giải quyết biến chứng suy tim nhằm tăng tỷ lệ sống sót cho bệnh nhân.

Hiện nay, việc điều trị viêm cơ tim chủ yếu là điều trị hỗ trợ và giảm triệu chứng. Nếu xác định được nguyên nhân do nhiễm trùng hoặc nấm, bác sĩ có thể sử dụng kháng sinh hoặc thuốc kháng nấm đặc hiệu. Những trường hợp nặng cần nhập viện điều trị tích cực trong phòng hồi sức để theo dõi và can thiệp kịp thời.

Phòng ngừa viêm cơ tim

Do viêm cơ tim chủ yếu do virus gây ra và hiện chưa có phương pháp phòng ngừa đặc hiệu, một số biện pháp giúp giảm nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Duy trì vệ sinh cá nhân tốt, rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch khử khuẩn, đặc biệt sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn.

• Tránh sử dụng các chất kích thích.

• Hạn chế tiếp xúc với nguồn lây nhiễm virus, đặc biệt đối với người già, trẻ em và người suy giảm miễn dịch.

• Đeo khẩu trang khi phải tiếp xúc gần với người nhiễm virus hoặc cảm cúm.

• Bảo vệ cơ thể khỏi côn trùng cắn bằng cách mặc quần áo dài và sử dụng thuốc chống côn trùng.

Nguy cơ tử vong do viêm cơ tim

Viêm cơ tim là bệnh lý rất nguy hiểm với tỷ lệ tử vong cao, đặc biệt ở trẻ em, lên đến 75%. Ngay cả người lớn mắc viêm cơ tim cũng gặp phải nhiều biến chứng nghiêm trọng như giãn buồng tim, xơ hóa tim, suy tim và suy giảm chức năng bơm máu. Những trường hợp viêm cơ tim do virus có thể dẫn đến tình trạng bệnh nặng, và nếu không được ghép tim, tỷ lệ tử vong trong hai năm đầu có thể lên đến 50%, và 80% sau năm thứ 5.