Bệnh uốn ván có nguy hiểm không?

Các triệu chứng đặc trưng của bệnh bao gồm các cơn co cứng cơ đau đớn, ban đầu ở các cơ nhai, cơ mặt, và cơ gáy, sau đó lan ra các cơ của cơ thể.

Bệnh uốn ván (tetanus) có tỷ lệ tử vong cao. Nhờ chương trình tiêm chủng, tỷ lệ mắc bệnh đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, việc tiêm vắc-xin ngừa uốn ván cho trẻ vẫn rất quan trọng để bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh nguy hiểm này.

> Thông tin chi tiết về bệnh uốn ván

Mức độ nguy hiểm của bệnh uốn ván

Bệnh uốn ván là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nhiều quốc gia đang phát triển tại Châu Á, Châu Phi và Nam Mỹ, đặc biệt là ở các vùng nông thôn và nhiệt đới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vào cuối thế kỷ 20, mỗi năm có khoảng 500.000 trẻ em tử vong vì uốn ván sơ sinh ở các nước đang phát triển. Tỷ lệ tử vong của uốn ván sơ sinh có thể lên tới 80%, đặc biệt ở các trường hợp có thời gian ủ bệnh ngắn. Tỷ lệ tử vong của uốn ván từ 10-90%, cao nhất ở trẻ nhỏ và người cao tuổi. Bệnh có thể xảy ra bất kỳ thời điểm nào trong năm.

Tại Việt Nam, bệnh uốn ván xuất hiện rải rác trên toàn quốc. Chương trình loại trừ uốn ván sơ sinh đã được triển khai từ năm 1992. Từ năm 1996 đến 2000, tỷ lệ mắc uốn ván sơ sinh trung bình là 0,13/1.000 trẻ sinh ra sống. Từ năm 2005, Việt Nam đã loại trừ bệnh uốn ván sơ sinh theo quy mô huyện với tỷ lệ mắc dưới 1/1.000 trẻ sinh ra sống. Tuy nhiên, uốn ván vẫn là một bệnh rất nguy hiểm nếu không được phòng ngừa kịp thời.

> Các triệu chứng của bệnh uốn ván ở người lớn

Các thể uốn ván và triệu chứng

Uốn ván toàn thân: Đây là thể phổ biến nhất. Triệu chứng ban đầu gồm cứng hàm, khó nuốt, cứng và đau vùng cổ, vai và lưng. Sau đó, bệnh nhân sẽ bị co cứng cơ bụng, ngực, hoành và các cơ ở chi. Các cơn co cứng kịch phát toàn thân có thể gây ra ngạt thở và tử vong đột ngột.

Uốn ván sơ sinh: Xuất hiện từ ngày thứ 3 đến 28 sau sinh, do sử dụng dụng cụ không vệ sinh khi cắt cuống rốn. Trẻ không thể bú, co cứng toàn thân và có thể tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Uốn ván cục bộ: Ít gặp, biểu hiện giới hạn ở các cơ gần vết thương. Uốn ván đầu là một thể hiếm gặp của uốn ván cục bộ, thường xảy ra sau chấn thương đầu hoặc nhiễm khuẩn tai. Triệu chứng bao gồm cứng hàm, rối loạn chức năng dây thần kinh sọ, đặc biệt là dây số VII, với tỷ lệ tử vong cao.

Việc tiêm vắc-xin ngừa bệnh uốn ván là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa căn bệnh này, bảo vệ sức khỏe của trẻ em và cộng đồng.

Biến chứng của bệnh uốn ván

Bệnh uốn ván có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Dưới đây là một số biến chứng phổ biến:

1. Gãy xương: Thường do co thắt cơ hoặc co giật mạnh, trong trường hợp nặng có thể dẫn đến gãy xương.

2. Viêm phổi: Khi hít phải dịch tiết từ dạ dày, bệnh nhân có thể bị nhiễm trùng hô hấp và tiến triển thành viêm phổi.

3. Co thắt thanh quản: Gây khó thở, ngạt thở, có thể dẫn đến suy hô hấp và tử vong.

4. Động kinh: Nếu nhiễm trùng lan tới não, bệnh nhân có thể gặp các cơn co giật tương tự như động kinh.

5. Thuyên tắc phổi: Mạch máu trong phổi bị tắc nghẽn, ảnh hưởng đến hệ hô hấp và tuần hoàn. Cần điều trị bằng oxy và thuốc chống đông máu.

6. Suy thận cấp: Co thắt cơ nghiêm trọng có thể gây phá hủy cơ xương, dẫn đến rò rỉ protein vào nước tiểu và gây suy thận nặng.

Ngoài ra, bệnh uốn ván còn có thể gây ra các biến chứng khác như:

• Rối loạn thần kinh thực vật: Biểu hiện qua nhịp tim không ổn định (lúc nhanh, lúc chậm), huyết áp biến động (lúc cao, lúc thấp), và nhiệt độ cơ thể có thể tăng cao liên tục đến 40 - 41 độ C, dẫn đến tử vong.

• Biến chứng do nằm lâu trong khoa hồi sức: Gồm nhiễm trùng cơ hội, viêm phổi do thở máy (nhiễm các tác nhân kháng thuốc), teo cơ, và cứng khớp.

Đặc biệt, những bệnh nhân có các bệnh lý nền như bệnh tim mạch, gan thận, hoặc đái tháo đường sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong quá trình điều trị và hồi phục. Ngay cả khi bệnh uốn ván được chữa khỏi, nhiều người vẫn không thể quay lại cuộc sống bình thường do tình trạng cứng cơ và khớp kéo dài từ 6 đến 12 tháng, tùy theo từng cá nhân.

(Bài viết tham khảo, biên soạn lại từ tài liệu "https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/benh-uon-van-nguy-hiem-nao-vi)